Το γαμώτο ενός δημοσιογράφου

του Χριστόφορου Κάσδαγλη

Ξανασυναντήθηκαν έπειτα από μακρά περίοδο αμοιβαίας ψυχρότητας. Ο δημοσιογράφος και ο συνδικαλιστής. Ο ένας είχε ένα στερητικό σύνδρομο στα μάτια κι έψαχνε να κάνει μια δημοσιογραφική επιτυχία. Ο άλλος είχε το απλανές βλέμμα του μποξέρ ο οποίος ετοιμάζεται να μπει στο ρινγκ και να φάει της χρονιάς του από υπέρτερο αντίπαλο. Τον βασάνιζε η αλλόκοτη σκέψη να βάλει υποψηφιότητα στις επικείμενες εκλογές της Ένωσης Συντακτών – κάτι που είχε να κάνει χρόνια.

Ο ένας είχε αυτό που έλειπε απ’ τον άλλο. Μια αποκλειστική συνέντευξη ήταν στα σκαριά.

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ / ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Θα σου ’λεγα ότι ακούγεται στην πιάτσα πως σκέφτεσαι να κατέβεις υποψήφιος στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ. Αλλά η αλήθεια είναι πως τίποτα δεν ακούγεται στην πιάτσα για πάρτη σου, μάλλον σε έχουν γραμμένο – όπως και όλους τους συνδικαλιστές, εξάλλου.

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ / ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΗΣ. Εντάξει, δεν έχουν κι άδικο, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως. Υπάρχει όλη αυτή η οσμή της ήττας, που πάντως δεν είναι αρκετή για να υπερκαλύψει την άλλη -την ακόμα χειρότερη- μυρωδιά: της αναξιοπιστίας των ΜΜΕ. Το βασικό πρόβλημα του κλάδου αυτή τη στιγμή είναι υπαρξιακό, ενώ του κάθε δημοσιογράφου ξεχωριστά έχει να κάνει κυρίως με την επιβίωση.

Χ.Κ. Αισιόδοξα ξεκινήσαμε… Κι εσύ, για να ’χουμε καλό ρώτημα, ποιο από τα δύο προβλήματα υποτίθεται ότι έρχεσαι να επιλύσεις: το υπαρξιακό ή της επιβίωσης;

Χ.Κ. Η αλήθεια είναι ότι παραδοσιακά το συνδικαλιστικό κίνημα ασχολείται κυρίως, και όχι ιδιαιτέρως αποτελεσματικά, με τα προβλήματα επιβίωσης, αντί να ασχολείται με τα ουσιώδη και τα υπαρξιακά. Γι’ αυτό βρισκόμαστε εδώ που βρισκόμαστε – και όχι μονάχα ως κλάδος. Είναι η γνωστή ιστορία με το ζην και το ευ ζην, μόνο που οι νεοέλληνες την πήραμε ανάποδα.

Χ.Κ. Πριν σε πιάσει ο οίστρος κι αρχίσεις να αραδιάζεις αιτήματα και μανιφέστα, θα ’θελα μια ειλικρινή απάντηση: Πιστεύεις ότι ένας δημοσιογράφος έχει τον παραμικρό λόγο να πάει να ψηφίσει στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ; Ποιες πρόσφατες επιτυχίες έχει να επιδείξει η Ένωση;

Χ.Κ. Δεν έχει νόημα να κρυβόμαστε πίσω απ’ το δάχτυλό μας ή να προσπαθήσουμε να κρύψουμε από τους συναδέλφους τα δεδομένα – τα ξέρουν εξάλλου από πρώτο χέρι. Είναι γεγονός ότι έχουμε υποστεί πολλές και απανωτές ήττες. Το ένα τρίτο των δημοσιογράφων βρίσκονται ήδη στην ανεργία και αναρωτιούνται αν αξίζει να παραμείνουν στο επάγγελμα. Άλλοι τόσοι εργάζονται κάτω από τις πιο ακραίες συνθήκες επισφάλειας. Απλήρωτοι, ανασφάλιστοι, με κομμένους μισθούς και με ψαλιδισμένα δικαιώματα, με μπλοκάκια, με παράξενες συμβάσεις, με την αγωνία της επόμενης μέρας. Και είναι και μια τρίτη κατηγορία, που διατηρούν μεν ακόμα τις θέσεις εργασίας τους, αλλά ζουν κι εκείνοι τη δική τους επισφάλεια για την τύχη του μαγαζιού στο οποίο δουλεύουν ή για την προσωπική τους τύχη. Κι όλοι μαζί νιώθουμε έντονη την απειλή της κατάρρευσης των ασφαλιστικών ταμείων. Το μέλλον γενικά διαγράφεται μαύρο, και οι αγώνες εξ ανάγκης θα είναι στο επόμενο διάστημα κυρίως αμυντικοί.

Χ.Κ. Καλά το πας. Αλλά δεν μου εξήγησες από πού κι ως πού αυτή η ΕΣΗΕΑ, όπως έχει καταντήσει, μπορεί να εμπνεύσει τον οποιονδήποτε αγώνα, έστω και αμυντικό.

 Χ.Κ. Σ’ αυτό το τελευταίο δεν θα συμφωνήσω. Θυμάμαι την ΕΣΗΕΑ στην αμέσως  προηγούμενη θητεία της. Όλο κόλπα και παρελκυστικές τακτικές, μια προσπάθεια να κρατηθούν χαμηλοί τόνοι μήπως και θιγούν οι εργοδότες ή η κυβέρνηση. Οι συσχετισμοί δύναμης μέσα στο συμβούλιο χρησιμοποιούνταν ως πρόσχημα ώστε να μη γίνει, ει δυνατόν, κανένας αγώνας. Υπήρχε βέβαια μια επίφαση «συντεχνιακής υπευθυνότητας», που πήγαινε χέρι χέρι με την παλιά θεωρία ότι οι δημοσιογράφοι είναι ο περιούσιος κλάδος της εξουσίας και ότι με τους κατάλληλους χειρισμούς θα  περιέσωζαν τα δικαιώματά τους. Όχι χάρη στην κινητοποίησή τους, αλλά με ελιγμούς στους προθαλάμους της εξουσίας. Φυσικά όλ’ αυτά απέτυχαν, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν πια τρυκ συναλλαγής με την εξουσία που θα σου επιτρέψουν να σωθείς. Το πολιτικό και μιντιακό σύστημα τρέχει αυτή τη στιγμή για να σώσει το δικό του τομάρι.

Χ.Κ. Σωστά όλ’ αυτά, αλλά δεν είδαμε και κάτι θεαματικό την τελευταία διετία,  που άλλαξε το προεδρείο.

Χ.Κ. Κάνεις λάθος. Χωρίς να θέλω να εξωραΐσω τα πράγματα, πιστεύω ότι την τελευταία διετία, παρότι οι συνθήκες επιδεινώθηκαν δραματικά, η ΕΣΗΕΑ, έστω και με αντιφατικό τρόπο, αντιστάθηκε! Οργανώθηκαν δεκάδες μικρές και μεγάλες απεργίες, υπήρξε ισχυρός αντίλογος στις απολύσεις, το σωματείο βρέθηκε τις περισσότερες φορές κοντά στους δημοσιογράφους και μέσα στις μάχες τους. Αυτή τη διετία η ΕΣΗΕΑ, με καταλυτικό παράγοντα τη Συσπείρωση Δημοσιογράφων Δούρειος Τύπος, αγωνίστηκε, μάτωσε, εξάντλησε κάθε περιθώριο αντίστασης, ακόμα κι όταν οι εσωτερικοί συσχετισμοί δεν ήταν ευνοϊκοί. Φυσικά παραδέχομαι ότι η επίγευση είναι πικρή – αλλά και σε ποιον κλάδο συνέβη κάτι πιο ευοίωνο;

Χ.Κ. Μα τι νόημα έχουν όλ’ αυτά, εφόσον το αποτέλεσμα ήταν εις βάρος μας;

Χ.Κ. Σε έναν αγώνα δεν μετράει μονάχα η νίκη ή η ήττα, σημασία έχει και το σκορ. Ειδικά όταν το σκορ προσμετρά μεγαλύτερο ή μικρότερο αριθμό απολύσεων, σκληρότερες ή κάπως πιο ήπιες περικοπές. Κι έπειτα, οι αγώνες θα έχουν συνέχεια. Έχει μεγάλη σημασία ο αντίπαλος να μη σε θεωρεί δεδομένο, να παίρνει υπόψη του την παρουσία σου και τη βεβαιότητα ότι θα αντιδράσεις.

Χ.Κ. Καλά, σοβαρολογείς τώρα; Είναι αυτοί επαρκείς λόγοι για να μπλέξει κανείς με τα συνδικαλιστικά, ιδίως τώρα, που θα χειροτερέψουν ακόμα πιο πολύ τα πράγματα και είναι πιθανό ακόμα και να κλείσουν ολόκληρα μαγαζιά;

 Χ.Κ. Ε, τα ’πες όλα μόνος σου. Δεν είναι ώρα τώρα να μένεις αραγμένος στο σπίτι σου. Πρόσεξε: η κατάσταση στον Τύπο είναι πολύ χειρότερη από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλο κλάδο. Η οικονομική κρίση διαπλέκεται με μια βαθιά κρίση αξιοπιστίας των Μέσων, που υπονομεύει ακόμα και τις οικονομικές προοπτικές τους. Υπάρχει και μια τρίτη πηγή δυστοκίας, οι τεχνολογικές εξελίξεις, που επίσης συμβάλλουν καταλυτικά στην αποσάθρωση του χώρου, λαμβανομένου υπόψιν ότι οι εργοδότες επιδερμικά μόνο προσπάθησαν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Χ.Κ. Εδώ αγγίζεις τον πυρήνα του δικού μου προβληματισμού. Για να υπάρχει ταξικό σωματείο των εργαζομένων, προϋποτίθεται ότι υπάρχει και το αντίπαλο δέος, οι εργοδότες.

 Χ.Κ. Γιατί, δεν υπάρχουν εργοδότες;

Χ.Κ. Εργοδότης είναι αυτός που πληρώνει. Δεν νομίζω ότι οι σημερινοί εκδότες, στην πλειοψηφία τους, επιτελούν αυτόν τον κοινωνικό ρόλο. Εργοδότης είναι αυτός που ρισκάρει κεφάλαια για να υλοποιήσει ένα επιχειρηματικό σχέδιο. Στο χώρο των ΜΜΕ, κατά κανόνα δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Εκτός αν θεωρείς ρίσκο τα θαλασσοδάνεια ή το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Ή μήπως θεωρείς επιχειρηματικό σχέδιο την αποκλειστική έγνοια των περισσότερων να προωθούν τις μνημονιακές πολιτικές ή την απουσία κάθε ερευνητικού πνεύματος, αλλά και κάθε αξιοπιστίας; Γι’ αυτό σου λέω, πού ζεις; Ακόμα να πάρεις χαμπάρι τι συμβαίνει γύρω σου;

Χ.Κ. Εντάξει, δεν διαφωνούμε σ’ αυτά. Η ουσία είναι ότι ο κλάδος θα συνεχίσει να υπάρχει, έστω και ακρωτηριασμένος. Αλλά θα υπάρξει επόμενη μέρα για τα ΜΜΕ, και πρέπει οι δημοσιογράφοι επιτέλους να παίξουν επί της ουσίας το ρόλο τους. Αν τα ΜΜΕ δεν ανακτήσουν μέρος τουλάχιστον της αξιοπιστίας τους, η κρίση θα βαθύνει ακόμα πιο πολύ. Αυτό πρέπει κάποτε να το συνειδητοποιήσουν και οι εκδότες, κι αν δεν έχουν τη διορατικότητα να το κάνουν, είμαστε εμείς που πρέπει να τους το επιβάλουμε.

Χ.Κ. Κι οι άνεργοι; Γιατί να έρθουν οι άνεργοι να ψηφίσουν;

Χ.Κ. Τώρα με πας στο δικό μου γήπεδο. Οι άνεργοι είναι εκείνοι που κατεξοχήν πρέπει να ψηφίσουν, όσοι εξ αυτών τουλάχιστον προτίθενται να παραμείνουν δημοσιογράφοι. Είναι εκείνοι που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη το σωματείο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Είναι εκείνοι που πρέπει, με τη βοήθεια της ΕΣΗΕΑ, να αναζητήσουν δουλειά ή, εναλλακτικά, τη συγκρότηση νέων -συνεργατικών- ΜΜΕ. Πρέπει να απαιτήσουν την επανένταξή τους στην εργασία πάση θυσία, και η ΕΣΗΕΑ πρέπει να θέσει το πρόβλημα της ανεργίας στον κλάδο ως πρώτη προτεραιότητά της.

Χ.Κ. Το γαμώτο ενός δημοσιογράφου, δηλαδή;

ΧΚ. Το γαμώτο και το άι σιχτίρ  και όλα τα συμπαρομαρτούντα. Αλλά ας μην το παιδεύουμε άλλο. Σε βλέπω ότι κατά βάθος έχεις πειστεί. Ψήφισε, λοιπόν, εσύ και θα δεις.

Χ.Κ. Καλά, βάλε πρώτα εσύ υποψηφιότητα και... θα δώ.