Τα σχέδια εξορθολογισμού και τα σενάρια εκποίησης και «λουκέτου» της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης

Στην Ελλάδα της κρίσης και στη σωρεία συζητήσεων και προβληματισμού για την επιστροφή στην ανάπτυξη «επιστρατεύονται» και τα κοινωνικά αγαθά για την προσέλκυση επενδυτών. Έως εδώ καλά, μπορεί να υποστηρίξει κάποιος αρκεί να αναζητούμε επενδυτές και όχι αγοραστές με πρόσκαιρο κέρδος και σκοπό να «πουλήσουμε για να ξεχρεώσουμε». Υπάρχει όμως μία βασική στρέβλωση ακόμη και στο υγιές πλαίσιο μιας επένδυσης – από έλληνες ή ξένους επιχειρηματίες- στην ενέργεια, στις επικοινωνίες και τις υποδομές της χώρας μας. Αναζητούμε επενδυτές για τα κοινωνικά αγαθά(ύδρευση, ηλεκτρισμό, μεταφορές, ενημέρωση) από φτώχεια. Δηλαδή απλά δεν έχουμε –ή καλύτερα δεν φροντίσαμε ποτέ να φτιάξουμε- παραγωγή σε καινοτόμες και ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προϊόντα. Και η εύκολη και γρήγορη λύση είναι να…βγάζουμε στο παζάρι τα έτοιμα, με τα καλά και τα κακά τους.

Τα παραδείγματα των αποκρατικοποιήσεων στην Ελλάδα είναι αποκαλυπτικά. Ενδεικτικότερο όλων η Ολυμπιακή Αεροπορία. Και δυστυχώς, υπό την πίεση της κρίσης και των δανειακών δεσμεύσεων, οι όποιες ιδιωτικοποιήσεις δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για «νοικοκύρεμα».

Και να που καταλήξαμε να συζητείται ακόμη και το ενδεχόμενο να κλείσει – έστω προσωρινά- η ΕΡΤ. Και να που κάποιοι μιλούν, αναφερόμενοι στη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση, για μία νέα Ολυμπιακή Αεροπορία…

Η ομάδα Φινλανδών εντεταλμένων της τρόικας, που έχει αρμοδιότητα τα Δημόσια Μέσα Ενημέρωσης πιέζει προς την κατεύθυνση μιας «νοικοκυρεμένης» δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Κανείς ωστόσο δεν διευκρινίζει αν αυτό σημαίνει κλείσιμο τηλεοπτικών καναλιών ή ραδιοσταθμών, συγχώνευση περιφερειακών ραδιοσταθμών, ή και προσωρινή αναστολή λειτουργίας της ΕΡΤ για να ξανανοίξει ενδεχομένως με διαφορετικό πλαίσιο λειτουργίας.

Το αξιοπερίεργο, που καταδεικνύει για μία ακόμη φορά τους κινδύνους της προώθησης αλλαγών υπό την πίεση των αριθμών και στόχων, που προκύπτουν από της δανειακές συμβάσεις της χώρας, είναι ότι από το Μάρτιο του 2012 έχει εκπονηθεί ειδικό σχέδιο για τον εξορθολογισμό της ΕΡΤ. Τι απέγιναν άραγε τα συμπεράσματα της επιτροπής του Νίκου Αλιβιζάτου;
Σημαντικότερη καινοτομία του σχεδίου νόμου που έμεινε στα χαρτιά ήταν η σύσταση ενός νέου οργάνου του Εποπτικού Συμβουλίου, το οποίο θα είχε 9ετή θητεία και θα διασφάλιζε την ανεξαρτησία της ΕΡΤ από κυβερνητικές παρεμβάσεις.
Στις αρμοδιότητες του Συμβουλίου θα ήταν και η επιλογή του Διευθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας, καθώς και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, αρμοδιότητες που μέχρι και σήμερα είναι στα χέρια της εκάστοτε κυβέρνησης. Το Εποπτικό Συμβούλιο είχε ως αποστολή να καταρτίσει ένα 10ετές στρατηγικό σχέδιο για την ΕΡΤ, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος θα είχε την υποχρέωση να συντάσσει ετήσιο επιχειρησιακό σχέδιο.
Τα μέλη του Εποπτικού Συμβουλίου θα επιλέγονταν από ειδικό, ανεξάρτητο φορέα επιλογής που θα αξιολογούσε τις υποψηφιότητες βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και θα καταρτίζει λίστα με τους 10 υποψήφιους που συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία. Στη συνέχεια ο αρμόδιος υπουργός θα διόριζε 7 από αυτούς, ενώ οι υπόλοιποι τρεις θα αποτελούσαν αναπληρωματικά μέλη.
Επίσης το σχέδιο Αλιβιζάτου προέβλεπε  τη συγκρότηση τριμελούς επιτροπής δεοντολογίας, υπεύθυνη για την εξέταση θεμάτων δεοντολογίας και τη θέσπιση μεσολαβητή της ΕΡΤ, αρμόδιου για την εξέταση και διαχείριση καταγγελιών και παραπόνων από το κοινό.
Η τότε αρμόδια πολιτική ηγεσία (Παντελής Καψής) είχε ως προτεραιότητα την αναδιοργάνωση της λειτουργίας της ΕΡΤ και την εξοικονόμηση του κόστους. Στο πλαίσιο αυτό είχε ζητηθεί και μία οικονομοτεχνική μελέτη. Στο πλαίσιο δε της ανάγκης μείωσης των δαπανών  η τότε κυβέρνηση είχε προτάξει και τη μείωση αριθμού και κόστους των μικτών και εξωτερικών παραγωγών.

Σχεδόν ένα χρόνο νωρίτερα ο πρώην υπουργός –υπεύθυνος για την ΕΡΤ-Η. Μόσιαλος  είχε εξαγγείλει την συγχώνευση της δημόσιας τηλεόρασης. Ο κ. Μόσιαλος επιμένει και σήμερα, υποστηρίζοντας:  «Δεν μπορεί η ΕΡΤ να εισπράττει από το ειδικό τέλος 300 εκ. ευρώ που πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες και να έχει τόσο χαμηλά ποσοστά τηλεθέασης. Θα πρέπει να γίνει εξορθολογισμός με αξιολόγηση προσωπικού και με ποιοτικό πρόγραμμα. Το θέμα δεν είναι η ποσότητα είναι ποιότητα στα δημόσια μέσα ενημέρωσης. Δεν χρειάζεται να έχει 25 -30 ραδιοφωνικούς σταθμούς σε όλη την χώρα για να έχει μεγαλύτερη ακροαματικότητα και με 3-4 σωστούς σταθμούς θα μπορούσες να έχει μεγαλύτερη ακροαματικότητα. Το σχέδιο προέβλεπε ένα συμμάζεμα του 50% των σταθμών που υπάρχουν.»

Αλήθεια τι έχει γίνει με όλα αυτά. Καμία Διοίκηση της ΕΡΤ από το 2010 μέχρι σήμερα δεν έχει απαντήσει. Κανένας αρμόδιος υπουργός δεν έχει πάρει θέση για τα πορίσματα της επιτροπής Αλιβιζάτου και την παραγγελία οικονομοτεχνικής μελέτης. Οι απαντήσεις έρχονται βίαια και σπασμωδικά, και μάλιστα μέσω δημοσιευμάτων. μέσα στην τελευταία εβδομάδα: Η ΕΡΤ θα συρρικνωθεί, μπορεί και να κλείσει για λίγο με σκοπό  να ξανανοίξει με λιγότερο αριθμό εργαζομένων, προκειμένου να συμπληρωθεί ο αριθμός των απαιτούμενων, από την τρόικα, απολύσεων.
Άραγε γνωρίζουν οι ιθύνοντες την πραγματική λειτουργία της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης για να μπορέσουν να γκρεμίσουν και να χτίσουν νέες δομές; Ή μήπως δεν χρειάζεται;

Τη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση την πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες με 4,12 Ευρώ το μήνα μέσω της ΔΕΗ. Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν συνεισφέρει  κράτος ούτε ένα Ευρώ. Αντιθέτως η ΕΡΤ καταβάλει υποχρεωτικά στο κράτος:

-40 εκατ. για το 2013 στον «κορβανά» των 2,5 δις ευρώ που πρέπει να καλύψουν οι ΔΕΚΟ.

-65 εκατ. Ευρώ, απευθείας από τη ΔΕΗ υπέρ της ΛΑΓΗΕ.

-25 εκατ. Ευρώ φόρους στο κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία

Σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού η ΕΡΤ το 2006 είχε φθάσει να αριθμεί προσωπικό 5.300 υπαλλήλων. Σήμερα απασχολεί 2.650 εργαζόμενους, εκ των οποίων οι 2.780 έχει συμβάσεις αορίστου χρόνου. Από τους 2780 οι 630 είναι δημοσιογράφοι, στα τέσσερα τηλεοπτικά κανάλια (ΕΤ1, ΝΕΤ, ΕΤ3 ΕΡΤ HD και Ert World), στους 26 συνολικά ραδιοφωνικούς σταθμούς σε όλη την Ελλάδα ( 7 κεντρικά ραδιόφωνα και 19 περιφερειακά). Οι 200 είναι μέλη των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ (Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και η Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής). Οι 90 είναι διοικητικοί υπάλληλοι, εκ των οποίων οι 60 απασχολούνται στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής και οι 30 σε όλη την Ελλάδα.
Οι υπόλοιποι 1.730 είναι υπάλληλοι 140 ειδικοτήτων, οι οποίοι εργάζονται στη ραδιοτηλεόραση, στους περιφερειακούς σταθμούς, αλλά και στα 35 κέντρα εκπομπής και στα έξι στούντιο σε όλη την Ελλάδα: παραγωγοί, σκηνοθέτες, εικονολήπτες, ηχολήπτες, μηχανικοί, φωτιστές, τεχνικοί ηλεκτρονικών
υπολογιστών, μοντέρ, μακενίστες, ηλεκτρολόγοι, ψυκτικοί, φύλακες, οδηγοί κ.ά. Να σημειωθεί ότι το δυναμικό της ΕΡΤ είναι επιφορτισμένο και με τη λειτουργία του Καναλιού της Βουλής (και με προγράμματα), το οποίο έχει μόνον δικούς του δημοσιογράφους.
Παρά τα σενάρια που θέλουν την ΕΡΤ να απειλείται ακόμη και με λουκέτο από το σύνολο του προϋπολογισμού των 205,4 εκατ. Ευρώ που εγκρίθηκε για το 2013, ένα κονδύλι ύψους 92 εκατ. Ευρώ προορίζεται για αμοιβές και έξοδα προσωπικού. Επίσης φέρονται να εγκρίθηκαν δύο κονδύλια, που σηματοδοτούν προσλήψεις. Το μισθολογικό κόστος 7,5 εκατ. Ευρώ για  280 εργαζομένους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και άλλα 2,5 εκατ. Ευρώ για συμβάσεις έργου.
Πρόβλεψη, πάντως για τις περίπου 30.000 ώρες που χρωστά η Διοίκηση στους εργαζόμενους, σε ρεπό, δεν υπάρχει, ενώ έχουν προϋπολογιστεί και περίπου 1 εκατ. Ευρώ για το ετήσιο κόστος μισθοδοσίας Προσωπικού Ειδικών Θέσεων και Ειδικών Συμβούλων.

Αυτή λοιπόν είναι η ΕΡΤ. Αν υπάρχει σχέδιο εξορθολογισμού κάποιος από όλους τους συνυπεύθυνους θα πρέπει να γνωρίζει και κάποια στιγμή να μιλήσει.

Στην Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική, την Αφρική και την Ωκεανία υπάρχει Δημόσια Ραδιοτηλεόραση, με ανταποδοτικό τέλος. (Δείτε τον πίνακα της EBU). Έχει πλαίσιο και κανόνες λειτουργίας. Έχει κώδικες δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

 

Ας θυμηθούμε τα όσα περιγράφει η συνθήκη του Άμστερνταμ: «Περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ισχύουν υπό την επιφύλαξη της αρμοδιότητας των κρατών μελών να μεριμνούν για τη χρηματοδότηση της δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας, εφόσον η χρηματοδότηση αυτή παρέχεται σε ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς για την εκπλήρωση του στόχου της δημόσιας υπηρεσίας, έτσι όπως την έχει θεσμοθετήσει, οριοθετήσει και οργανώσει κάθε κράτος μέλος, και εφόσον η χρηματοδότηση αυτή δεν επηρεάζει τις Συνθήκες του εμπορίου και τον ανταγωνισμό εντός της Κοινότητας σε βαθμό αντιβαίνοντα στο κοινό συμφέρον, ενώ λαμβάνεται υπόψη η πραγματοποίηση του στόχου που εξυπηρετεί αυτή η δημόσια υπηρεσία».

Αναστασία Ζήγου, δημοσιογράφος Α Προγράμματος ΕΡΑ